नवी दिल्ली: विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभाग (डीएसटी) अंतर्गत गुवाहाटी येथील प्रगत अभ्यास संस्थेच्या विज्ञान व तंत्रज्ञान (आयएएसएसटी) मधील अंतःविषय संशोधकांची एक टीम, फॉस्फोरिन क्वांटम डॉट्स वापरुन कोलेस्टेरॉल शोधण्यासाठी ऑप्टिकल सेन्सिंग प्लॅटफॉर्म विकसित केली आहे.

विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या मंत्रालयानुसार, कोलेस्ट्रॉल शोधण्यासाठी प्रयोगशाळेच्या प्रमाणात एक पॉईंट-केअर (पीओसी) डिव्हाइस विकसित केले गेले आहे.

हे पसंतीच्या श्रेणीच्या खाली अगदी ट्रेसच्या प्रमाणात कोलेस्टेरॉल जाणू शकते. मानवी शरीरात कोलेस्ट्रॉलच्या पातळीवर नियमित देखरेखीसाठी हे एक कार्यक्षम साधन असू शकते.

कोलेस्ट्रॉल शोधण्यासाठी विकसित केलेल्या व्यासपीठामुळे एथेरोस्क्लेरोसिस, शिरासंबंधी थ्रोम्बोसिस, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग, हृदयरोग, मायोकार्डियल इन्फेक्शन, उच्च रक्तदाब आणि कर्करोग यासारख्या रोगांची लवकर लक्षणे ओळखण्यास मदत होते.

सेवानिवृत्त प्राध्यापक नीलोटपाल सेन सरमा यांच्या नेतृत्वात हा प्रकल्प; डॉ. असिस बाला, सहयोगी प्राध्यापक; आणि डीएसटी इंस्पायर ज्येष्ठ संशोधन सहकारी नसरिन सुल्ताना कोलेस्टेरॉल शोधण्यासाठी इलेक्ट्रिकल सेन्सिंग प्लॅटफॉर्म तयार करण्यासाठी सेल्युलोज नायट्रेट झिल्लीमध्ये – रेशीम फायबर – या सामग्रीचा समावेश केला.

संश्लेषित सेन्सर अत्यंत संवेदनशील तसेच कोलेस्ट्रॉल शोधण्यासाठी निवडक होते. याउप्पर, इलेक्ट्रिकल सेन्सिंग प्लॅटफॉर्ममध्ये ई-कचरा तयार होत नाही, बनावट डिव्हाइसचा एक महत्त्वाचा फायदा.

दोन्ही सेन्सिंग प्लॅटफॉर्म मानवी रक्त सीरम, प्रायोगिक उंदीर रक्त सीरम आणि दूध यासारख्या वास्तविक-जगातील माध्यमांना समान प्रतिसाद देतात. रॉयल सोसायटी ऑफ केमिस्ट्रीने प्रकाशित केलेल्या “नॅनोस्केल” जर्नलमध्ये हे काम प्रकाशित झाले आहे.

त्यांच्या लवकरात लवकर लक्षणांवर प्राणघातक रोग शोधणे आवश्यक आहे, कारण असामान्य बायोकेमिकल मार्कर कधीकधी अशा विकारांसह येऊ शकतात. म्हणूनच, वैयक्तिकृत आरोग्य देखरेखीसाठी या रोगांशी संबंधित बायोमार्कर्सची विश्वासार्ह पॉईंट-केअर (पीओसी) शोधणे आवश्यक आहे.

कोलेस्टेरॉल हे मानवांमध्ये एक आवश्यक लिपिड आहे, जे यकृताद्वारे तयार केले जाते. हे व्हिटॅमिन डी, पित्त ids सिडस् आणि स्टिरॉइड हार्मोन्सचे पूर्ववर्ती आहे. प्राण्यांच्या ऊती, रक्त आणि मज्जातंतूंच्या पेशींसाठी कोलेस्ट्रॉल आवश्यक आहे आणि ते सस्तन प्राण्यांमध्ये रक्ताद्वारे वाहतूक करते.

कोलेस्ट्रॉलचे दोन प्रकार आहेत: एलडीएल (कमी-घनता लिपोप्रोटीन), बहुतेकदा 'खराब' कोलेस्ट्रॉल म्हणून ओळखले जाते कारण ते धमन्यांच्या भिंतींमध्ये जमा होऊ शकते आणि गंभीर रोगांना कारणीभूत ठरू शकते आणि एचडीएल (उच्च-घनता लिपोप्रोटीन), ज्याला 'गुड' कोलेस्ट्रॉल म्हणून ओळखले जाते.