बदलत्या जीवनशैलीमुळे आरोग्याच्या अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते. त्यात कमी रक्तदाबाची(लो ब्लड प्रेशर) समस्या अनेकांना उद्भवते, ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये रक्तदाब सामान्यपेक्षा कमी होतो आणि पुरेसा ऑक्सिजन आणि पोषक तत्वे शरीराच्या अवयवांपर्यंत पोहोचू शकत नाहीत. यामुळे थकवा, चक्कर येणे, अंधुक दृष्टी, आणि हृदयाचे ठोके मंद होणे यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात. जर हे दीर्घकाळ टिकून राहिले तर ते हृदय, किडनी आणि मेंदूसाठी हानिकारक ठरू शकते.

कमी रक्तदाब नियंत्रित करण्यासाठी सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे योग्य आहार. अशा रुग्णांनी त्यांच्या आहारात थोड्या प्रमाणात अतिरिक्त मीठ समाविष्ट करावे कारण मिठात असलेले सोडियम रक्तदाब वाढविण्यास मदत करते. मात्र लक्षात ठेवा की डॉक्टरांनी परवानगी दिली असेल तरच हे मीठाचे प्रमाण वाढवा. याशिवाय शरीरात पाण्याची कमतरता भासू लागल्यास कमी रक्तदाबाची समस्या निर्माण होऊ शकते, म्हणून भरपूर पाणी प्यावे. नारळ पाणी, ताक, लिंबूपाणी आणि ओआरएस सारखी पेये देखील खूप फायदेशीर आहेत.

कमी रक्तदाब असल्यास काय खावे?

आहारतज्ज्ञ सांगतात की, उच्च रक्तदाब असलेल्या लोकांनी लोह, व्हिटॅमिन बी12 आणि फोलेटयुक्त पदार्थ खावेत कारण ते रक्त निर्मितीस मदत करतात आणि शरीराला ऊर्जा देतात. अंडी, दूध, दही, बदाम, बीट, केळी, डाळिंब, हिरव्या भाज्या आणि मोड आलेले कडधान्य हे खूप फायदेशीर मानले जाणारे पदार्थ आहारात समावेश करावा. दिवसातून 4-5 वेळा कमी प्रमाणात खावे जेणेकरून शरीराला सतत ऊर्जा मिळत राहील.

मीठाचे सेवन संतुलित पद्धतीने करा – कमी रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी डॉक्टरांच्या सल्ल्यापेक्षा थोडे जास्त मीठ घेणे फायदेशीर ठरू शकते कारण मीठात सोडियम भरपूर असते जे रक्तदाब वाढवण्यास मदत करते. परंतु त्याचे प्रमाण मर्यादित आणि डॉक्टरांच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार असावे.

पाणी आणि हायड्रेशन वाढवा – शरीरात पाण्याची कमतरता असल्यास रक्तदाब आणखी कमी होऊ शकते. दररोज किमान 2.5 ते 3 लिटर पाणी प्या. नारळ पाणी, ताक, लिंबूपाणी आणि इलेक्ट्रोलाइट पेये देखील फायदेशीर आहेत.

थोडे थोडे जेवण घ्या – जास्त आणि जड जेवण करण्याऐवजी, दिवसातून 4-5 वेळा हलके जेवण करा. यामुळे शरीरात रक्त प्रवाह व्यवस्थित राहतो आणि रक्तदाब अचानक कमी होण्यास प्रतिबंध होतो.

पोटॅशियम आणि व्हिटॅमिन बी१२ समृद्ध असलेले पदार्थ खा – अंडी, दूध, दही, केळी, गोड बटाटे, पालक, ब्रोकोली, बदाम आणि राजमा यांसारखे पदार्थ रक्तदाब स्थिर ठेवण्यास मदत करतात.

कॉफी किंवा ग्रीन टी – काही प्रकरणांमध्ये कॅफिनमुळे रक्तदाब तात्पुरता वाढू शकतो. सकाळी किंवा दुपारी 1 कप कॉफी किंवा ग्रीन टी घेणे फायदेशीर ठरू शकते (रात्री घेऊ नका).

सुकामेवा आणि नमकीन पदार्थ – भिजवलेले मनुके, खजूर, शेंगदाणे, मखाना आणि हलके नमकीन पदार्थ दिवसातून एकदा खावे- हे सर्व पदार्थ ऊर्जा प्रदान करण्यासोबतच रक्तदाब स्थिर करण्यास मदत करतात.

कमी रक्तदाबाच्या बाबतीत कोणत्या गोष्टी टाळाव्यात ?

कमी रक्तदाबाच्या रुग्णांनी कॅफिनयुक्त पदार्थ, जास्त गोड पदार्थ, तळलेले आणि तेलकट पदार्थ खाऊ नयेत. यामुळे शरीर सुस्त होऊ शकते आणि रक्तदाब अचानक कमी होऊ शकतो.

अल्कोहोलच्या सेवनामुळे डिहायड्रेशन देखील वाढू शकते, ज्यामुळे कमी रक्तदाबाची स्थिती बिघडू शकते. तसेच जास्त वेळ उपाशी राहणे किंवा एकाच वेळी जड अन्न खाणे चांगले नाही.

सक्रिय जीवनशैली, संतुलित आहार आणि योग्य झोप यामुळे रक्तदाब चांगल्या प्रकारे नियंत्रित करता येतो. जर तुम्हाला चक्कर येत असेल किंवा अशक्तपणा कायम राहिला तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.

( डिस्क्लेमर : या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.)