पावसाळ्याचा हंगाम अंधकारमय आकाश आणि मुसळधार पाऊस आणतो, उन्हाळ्याच्या उष्णतेपेक्षा कमीतकमी तीव्रतेविरूद्ध शांत मलम ऑफर करतो. मूठभर व्यक्तींसाठी, हे मूडच्या पातळीत घट, काही उर्जेचा अभाव आणि सामान्य भावनिक थकवा देखील अनुवादित करू शकेल. फक्त मॉन्सून ब्लूज, अरेनज? बरं, प्रत्यक्षात, ते हंगामी सकारात्मक डिसऑर्डर (एसएडी) म्हणून वास्तविक क्लिनिकल डिसऑर्डर ज्ञानाची चिन्हे असू शकतात, जे सामान्यत: हंगामी बदलांशी संबंधित नैराश्याचे एक प्रकार.

होली फॅमिली हॉस्पिटल, मुंबई येथील सल्लागार मानसोपचारतज्ज्ञ नीति सप्रू यांनी अंडरस्टँडिंग हंगामी सकारात्मक विकारांबद्दल अंतर्दृष्टी सामायिक केली.

वर्षाच्या विशेष वेळी ही स्थिती एक मूड डिसऑर्डर आहे, बहुतेकदा हिवाळ्यातील कमी होणार्‍या सूर्यप्रकाशाच्या हिवाळ्यातील विश्वासात. भारतातील पावसाळ्यामुळे अनेक आठवडे ढगाळ आकाश आणि अविश्वसनीय आर्द्रता आणते, रोजच्या नित्यकर्मात विघटन होते आणि एसएडीच्या विकासास देखील आवडते.

सूर्यप्रकाशाचा अभाव शरीराच्या अंतर्गत घड्याळाचा विरोधी म्हणून उभा आहे- सर्केडियन लय, ज्यामुळे मूड-आयगक्टेड हार्मोन्स म्हणजे सेरोटोनिन आणि मेलाटोनिनचे उत्पादन व्यत्यय आणते. यामुळे यामधून नैराश्य, थकवा, लक्ष केंद्रित करण्यास असमर्थता, झोपेमध्ये गडबड आणि अगदी भूक बदलते- मुख्यत: कार्बोहायड्रेट्सची लालसा.

मॉन्सून एसएडी बर्‍याचदा अंडर-रीझर्नाइज्ड असतो. त्या व्यतिरिक्त, मुसळधार पावसाच्या काळात घराच्या आत रहाणे धाडसी शारीरिक क्रियाकलाप, सामाजिक अंतर्भाग आणि नैसर्गिक प्रकाशाच्या संपर्कात आणणे- या सर्व गोष्टी चांगल्या मानसिक गोष्टींसाठी महत्त्वपूर्ण आहेत.

कोणाचा धोका आहे?

कोणासही दु: खाचा परिणाम होऊ शकतो, परंतु काही व्यक्ती इतरांपेक्षा अधिक प्रवण असतात:

Dispression नैराश्याचा किंवा चिंताचा पूर्वीचा इतिहास असणारी व्यक्ती
● महिलांना सांख्यिकीयदृष्ट्या अनुभवण्याची शक्यता जास्त असते
● दाट शहरी भागातील लोकांसारख्या नैसर्गिक प्रकाशाचा कमी संपर्क आहे
Mind मूड डिसऑर्डरच्या कौटुंबिक इतिहासासह व्यक्ती
● वृद्धांच्या तुलनेत तरुण प्रौढांना अधिक धोका असल्याचे दिसते.

जर आपली लक्षणे पावसाळ्याच्या वेळी दररोजच्या गोष्टी करणे कठीण करीत असेल तर आपल्याला मदतीसाठी पुन्हा काम करण्याची आवश्यकता आहे. सर्वप्रथम हे मान्य करणे आहे की मूड स्विंग्स केवळ “आळशीपणा” नसतात हे आजारपणासाठी वास्तविक क्लोज असू शकतात. पूर्वीचे कार्य जितके चांगले आहे तितके चांगले. तर मी तुम्हाला काही चेतावणीच्या लक्षणांमधून शोधून काढू.

जर आपण किंवा आपल्या ओळखीच्या कोणालाही पावसाळ्याच्या हंगामात दोन आठवड्यांपेक्षा जास्त काळ काही लक्षणे अनुभवत असतील तर मानसिक आरोग्य व्यावसायिकांना भेट देणे योग्य ठरेल:

● सतत कमी किंवा हॉप्स वाटणे
● वेगळ्या जागे होणे किंवा नेहमीपेक्षा जास्त झोपणे
Activities क्रियाकलापांमधील रस कमी झाला
● थकवा आणि भिन्न एकाग्रता
High उच्च कार्ब पदार्थांची लालसा
Social सामाजिक संवादातून माघार घेणे
Eng चिंता/चिडचिडेपणा वाढविला

नीति सप्रू शेवटच्या शेअर्सवर, “मी हे सांगू इच्छितो की मान्सून हा एक हिरव्यागार हिरव्यागार आणि नूतनीकरणाचा काळ असू शकतो, कारण इतर भावनिकरित्या रेखांकन होऊ शकतात. या हंगामात कमी मूडसह, ते उत्तीर्ण टप्पा म्हणून डिसमिस करू नका.

उपचारात प्रामुख्याने जीवनशैलीतील बदलांचा समावेश आहे ज्यामध्ये निश्चित झोपेच्या वेळेस चिकटून राहते, घरामध्ये हलकी शारीरिक क्रियाकलाप, नैसर्गिक प्रकाशाचा वाढता प्रदर्शन आणि ताजे फॉर्म आणि भाज्या भरलेल्या निरोगी आहाराचा समावेश आहे. त्या व्यतिरिक्त, एसएडीच्या मध्यम ते गंभीर प्रकरणांमध्ये, मानसोपचारतज्ज्ञांचे मूल्यांकन आणि सीबीटी सारख्या मनोचिकित्साबरोबर सेरोटोनर्जिक अँटीडिप्रेससन्ट्सचा वापर करण्याची वकिली केली जाते.

दु: खी किंवा मॉन्सून ब्लूज बर्‍याचदा मूड डिसऑर्डरच्या उपस्थितीचे संकेत देतात आणि हलकेच काढून टाकले जाऊ नये, विशेषत: जेव्हा लक्षणे निराश होतात आणि सौम्य तीव्रता आणि सौम्य तीव्रतेपेक्षा जास्त असतात तेव्हा एक अर्साक म्हणा. लाइट थेरपीमुळे एसएडीच्या उपचारात सकारात्मक परिणाम होतो जेथे लोक नैसर्गिक सूर्यप्रकाशाचे अनुकरण करतात अशा विशिष्ट तीव्रतेचा कृत्रिम प्रकाश असणे अपेक्षित आहे. हिवाळ्याच्या दु: खावर अधिक सामान्यपणे लागू केला, थेरपीचा फायदा पावसाळ्याच्या महिन्यांतही झाला.

हंगामी बदलांच्या आसपास भावनिक जागरूकता देखील आवश्यक आहे. मूडचा प्रवास ठेवणे, प्रिय ओन्सशी संबंध राखणे आणि संरचित दैनंदिन नित्यकर्मांचे पालन करणे हंगामातील बदलाच्या मानसिक प्रभावांना काही बफर असू शकते.