भारतातील हजारो शीख भक्तांसाठी पाकिस्तानमधील नानकाना साहिबची वार्षिक तीर्थयात्रा त्यांच्या संस्थापक गुरु नानक देव यांच्या जन्मस्थळाचा एक आध्यात्मिक प्रवास आहे. परंतु यावर्षी त्यांच्या आशा धडकी भरल्या गेल्या आहेत. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात वाढत्या तणावाच्या दरम्यान सुरक्षेच्या कारणास्तव केंद्र सरकारने तीर्थयात्रेला बोलावले आहे आणि निराशा व रागाचा मागोवा ठेवला आहे.

शीरोमनी गुरुद्वारा परबबंदक कमिटी (एसजीपीसी) ही अग्रणी शीख धार्मिक संस्था या निर्णयाच्या विरोधात जोरदारपणे बाहेर आली आहे. त्यांना वाटते की सरकारची ही चाल ही समुदायाच्या धार्मिक भावनांना थेट धक्का आहे आणि वेळेवर प्रश्नचिन्ह आहे, विशेषत: जेव्हा क्रीडा कार्यक्रम आणि व्यापार यासारख्या इतर वाहिन्यांना दोन्ही देशांमध्ये चालू आहे.

यात्रेकरूंचा शेवटचा मिनिटाचा हृदयविकार

बर्‍याच जणांसाठी ही फक्त एक ट्रिप नव्हती; हे एक आजीवन स्वप्न होते. तयारी जोरात सुरू होती. पासपोर्ट सबमिट केले गेले, पिशव्या पॅक केल्या गेल्या आणि शीख धर्माच्या सर्वात पवित्र मंदिरात श्रद्धांजली वाहण्यावर अंतःकरणे ठेवण्यात आली. अकराव्या तासात संप्रेषित अचानक रद्दबातल झाल्यामुळे शेकडो यात्रेकरूंना हृदयविकार झाला आहे.

एसजीपीसीचा असा युक्तिवाद आहे की धार्मिक तीर्थक्षेत्र दोन देशांमधील राजकीय तणावापासून वेगळे ठेवले पाहिजेत ज्यांचा असा विश्वास आहे की संवाद आणि विश्वास-आधारित संबंध बहुतेकदा पूल म्हणून काम करू शकतात, जरी मुत्सद्दी संबंध ताणले जातात. “जर क्रिकेट सामने खेळले जाऊ शकतात तर भक्तांना त्यांच्या पवित्र साइट्सला भेट देण्यापासून का थांबवा?” बरेच लोक विचारत असलेला एक प्रश्न आहे

तणाव एक लांब सावली टाकतो

राजकीय घर्षणामुळे अशा धार्मिक प्रवासावर परिणाम झाला नाही. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील संबंध बर्‍याचदा नाजूक असतात आणि कोणत्याही सुरक्षा घटनेचा त्वरित परिणाम होऊ शकतो, त्यामध्ये सीमा शिक्कामोर्तब करणे आणि प्रवासी करारांचे निलंबन यांचा समावेश आहे. सरकार, आपल्या नागरिकांची सुरक्षा सर्वोच्च प्राधान्य आहे आणि विश्वासार्ह सुरक्षा धोक्यांवर आधारित हा निर्णय घेण्यात आला आहे, असे सरकारने म्हटले आहे.

तथापि, जे भक्तांना जायला तयार होते त्यांच्यासाठी या स्पष्टीकरणांमध्ये थोडासा आराम मिळतो. त्यांचा आध्यात्मिक प्रवास राष्ट्रीय राजकारणाच्या क्रॉसफायरमध्ये अडकला आहे. या रद्दबातलपणामुळे पुन्हा एकदा विश्वास आणि भक्तीने दोन्ही राष्ट्रांमधील राजकीय मतभेदांची किंमत द्यावी लागेल की नाही यावर चर्चा सुरू झाली आहे.

अधिक वाचा: राजकारणावर विश्वास: एसजीपीसी ने नानकाना साहिब तीर्थक्षेत्र रद्द केल्यावर सरकारला स्लॅम केले