नवी दिल्ली: वाढलेले वायू प्रदूषण केवळ आपल्या शहरांनाच गुदमरवत नाही – ते शांतपणे आपल्या मेंदू आणि शरीराला हानी पोहोचवत आहे. आपण जे श्वास घेतो ते आपल्या विचारापेक्षा अधिक शक्तिशाली आहे. सूक्ष्म कण (PM2.5), नायट्रोजन डायऑक्साइड आणि इतर विषारी पदार्थ फुफ्फुसाच्या आत खोलवर पोहोचतात, रक्तप्रवाहात आणि अगदी मेंदूमध्ये प्रवेश करतात. वेळोवेळी या विषाच्या वारंवार संपर्कात आल्याने स्मरणशक्ती कमी होते, लक्ष कमी होते, चिंता वाढते आणि अल्झायमर आणि पार्किन्सन सारख्या न्यूरोडीजनरेटिव्ह आजारांचा मोठा धोका असतो. मुलांमध्ये, हे मेंदूच्या विकासात व्यत्यय आणू शकते, परिणामी वर्तन आणि शिकण्याचे विकार होऊ शकतात, जे आयुष्यभर असू शकतात. पण प्रभाव मेंदूच्या पलीकडे पसरतो.

News9Live शी संवाद साधताना, डॉ. विनित बंगा, डायरेक्टर-न्यूरोलॉजी, फोर्टिस हॉस्पिटल, फरिदाबाद यांनी हिवाळ्यात वायू प्रदूषणामुळे प्रतिकारशक्ती कशी कमकुवत होऊ शकते याबद्दल सांगितले.

वायुप्रदूषण शरीराच्या जवळजवळ प्रत्येक प्रणालीला स्पर्श करते. हे हृदयरोग, स्ट्रोक, श्वसन रोग आणि तडजोड प्रतिकारशक्तीचे कारण आहे. हे पेशींना सूज देते आणि वृद्धत्व वाढवते. प्रजननक्षमता देखील शिल्लक आहे – प्रदूषक आता हार्मोनल संतुलनावर परिणाम करतात, शुक्राणूंची संख्या कमी करतात, स्त्रीबिजांचा अडथळा आणतात आणि गर्भपात होण्याचा धोका दर्शवतात. जागतिक स्तरावर वंध्यत्व दरात होणारी वाढ ही केवळ वैयक्तिक चिंता नसून ती पर्यावरणीय धोक्याची आहे.

प्रदूषण हा एक कपटी शत्रू आहे, जो प्रत्येक श्वासाने आपला गळा दाबतो. आपण ते पाहू शकत नाही, परंतु आपल्याला ते जाणवते—आपला थकवा, आपला गोंधळलेला मेंदू, आपल्या तंदुरुस्त रात्री आणि खराब होणारी पुनरुत्पादक कल्याण. स्वच्छ हवा हा केवळ पर्याय नाही – तो मानवी जीवनाचा आणि वचनाचा आधार आहे.

जर आपल्याला निरोगी शरीर, निरोगी मन आणि पुढची उत्पादक पिढी हवी असेल, तर आपण सार्वजनिक आरोग्य संकटाप्रमाणेच प्रदूषणाचा सामना केला पाहिजे. जागरुकता आवश्यक आहे, परंतु त्वरीत कारवाई करणे आवश्यक आहे. आपले वातावरण आपल्या आवडी-निवडींना प्रतिबिंबित करते – आणि त्याचप्रमाणे आपले कल्याण देखील करते. प्रदूषणामुळे आपले नुकसान होते की नाही यावर वाद सुरू आहे. वाद आहे: आपण ते किती काळ नाकारू?