अमेरिकेत फॉक्स नट्सची किंमत: आजच्या काळात मखना हे सुपरफूड बनले आहे. केवळ भारतातच नाही तर देशाबाहेरही माखणाला खूप मागणी आहे. अलीकडेच एक अहवाल समोर आला आहे, ज्यामध्ये असे म्हटले आहे की अमेरिकेत मखाना (फॉक्सनट) च्या किमतीत अलिकडच्या काही महिन्यांत मोठी झेप घेतली आहे. सुमारे 25 ग्रॅम मखनाचे पॅक पूर्वी 2 डॉलरमध्ये उपलब्ध होते, ते आता 4 डॉलरपर्यंत वाढले असल्याचे सांगण्यात आले. याचे प्रमुख कारण म्हणजे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारतीय आयातीवर लादलेले भारी शुल्क हे अमेरिकन ग्राहकांच्या देशांतर्गत बजेटवर परिणाम झाल्याचे सांगितले जाते.
अल जझिराने दिलेल्या वृत्तानुसार, भारतीय उत्पादनांवर ५० टक्के शुल्क आकारण्यात आल्याने अमेरिकेतील निर्यातीवर वाईट परिणाम झाला आहे. अमेरिकेत अनेक भारतीय निर्यातदारांच्या मालाची खेप सुमारे 40 टक्क्यांनी घटली आहे.
तथापि, अहवालात असेही म्हटले आहे की या संकटात भारतीय मखाना निर्यातदारांना पर्यायी बाजारपेठ सापडली आहे. अमेरिकेत राहणारा, मूळचा भारतीय (कोलकाता) असलेल्या एका व्यावसायिकाने सांगितले की, साथीच्या आजारापूर्वी त्यांचा मासिक किराणा मालाचा खर्च $500 होता, जो आता $900 वर पोहोचला आहे, ज्यामध्ये मखनासारख्या वस्तूंच्या किमतीत झालेली वाढ हे प्रमुख कारण आहे.
अहवालानुसार, संकटातही आशेचा किरण दिसत आहे. आता नवीन आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारतीय माखणांची मागणी वाढत आहे आणि देशातही या 'सुपरफूड'कडे रस वाढत आहे. स्पेन आणि दक्षिण आफ्रिकेसारख्या नवीन बाजारपेठांमधून मागणी येत आहे, जिथे भारतीय प्रवासी समुदायासह मखनाच्या आरोग्य फायद्यांबद्दल जागरूकता वाढली आहे.
2024-25 मध्ये, भारताने जर्मनी, चीन, अमेरिका आणि मध्य पूर्व सारख्या बाजारपेठांमध्ये सुमारे 800 मेट्रिक टन मखना निर्यात केला. यात एकट्या अमेरिकेचा वाटा सुमारे 50 टक्के होता. शक्ती सुधा ॲग्रो व्हेंचर्सचे सत्यजित सिंग, ज्यांची कंपनी भारताच्या एकूण मखाना निर्यातीपैकी निम्म्या निर्यातीवर नियंत्रण ठेवते, म्हणाले, “हे क्षेत्र अजूनही नवोदित आहे आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठ मुख्यतः भारतीय प्रवासी लोकांपुरती मर्यादित आहे. त्यात प्रचंड क्षमता आहे आणि देशांतर्गत आणि परदेशी अशा दोन्ही बाजारपेठांमध्ये याबद्दल जागरूकता वाढवण्याची गरज आहे.”
दरम्यान, केंद्र सरकारने नुकतीच मखाना बोर्डाच्या स्थापनेची घोषणा केली असून, त्यासाठी 1 अब्ज रुपयांची प्राथमिक तरतूद करण्यात आली आहे. मूल्य शृंखला आयोजित करणे, प्रशिक्षण देणे, गुणवत्ता नियमन आणि निर्यात प्रोत्साहन देणे ही त्याची उद्दिष्टे आहेत.
हे देखील वाचा: MEA चा फरारी लोकांना थेट इशारा, व्हायरल व्हिडिओ दरम्यान भारत सरकारचे मोठे विधान – त्यांना कोणत्याही किंमतीत परत आणेल!
भारत हा जगातील सर्वात मोठा देश आहे माखना निर्माता हा एक देश आहे आणि जागतिक उत्पादनात त्याचा वाटा सुमारे 80 टक्के आहे. संसदेत नुकत्याच दिलेल्या माहितीनुसार, बिहार हा देशाच्या मखना उत्पादनाचा कणा आहे, जिथून राष्ट्रीय उत्पादनाच्या 85 टक्के उत्पादन होते. दरभंगा हे माखना लागवड आणि प्रक्रियेचे प्रमुख केंद्र म्हणून उदयास आले आहे.
