या महिन्यात लॉस एंजेलिसच्या मोठ्या भागांमधून ज्वाला फाडल्यामुळे बनावट बातम्या देखील झाल्या.

सोशल मीडिया पोस्टने आगीबद्दल जंगली षडयंत्रांची टीका केली, वापरकर्त्यांनी दिशाभूल करणारे व्हिडिओ सामायिक केले आणि निर्दोष लोकांना लुटारू म्हणून ओळखले.

यामुळे सोशल मीडिया युगात एक प्रश्न पडला आहे: चुकीच्या माहितीच्या संभाव्य अंतर्देशीय स्पार्क्स समाविष्ट करण्याचा आणि योग्य करण्याचा उत्तम मार्ग कोणता आहे?

मेटाचे मुख्य कार्यकारी मार्क झुकरबर्ग या केंद्रस्थानी आहेत ही एक चर्चा आहे.

२०२१ मध्ये January जानेवारीच्या कॅपिटल दंगलीनंतर लवकरच अमेरिकेच्या राष्ट्रपती पदाच्या निवडणुकीच्या खोट्या दाव्यांमुळे इंधन भरले गेले. श्री झुकरबर्ग यांनी कॉंग्रेसला साक्ष दिली. अब्जाधीशांनी मेटाच्या “उद्योगातील अग्रगण्य तथ्य तपासणी कार्यक्रम” बद्दल अभिमान बाळगला.

फेसबुक आणि इन्स्टाग्रामवर चुकीच्या माहितीवर आळा घालण्यासाठी त्यांनी 80 “स्वतंत्र तृतीय-पक्षाच्या तथ्य चेकर्स” वर लक्ष वेधले.

चार वर्षे, ती प्रणाली यापुढे बढाई मारण्यासाठी काहीतरी नाही.

“फॅक्ट चेकर्स नुकतेच राजकीयदृष्ट्या पक्षपाती झाले आहेत आणि त्यांनी तयार केलेल्या त्यापेक्षा जास्त विश्वास नष्ट केला आहे, विशेषत: अमेरिकेत,” श्री झुकरबर्ग जानेवारीच्या सुरुवातीस म्हणाले?

ते म्हणाले, त्यांची जागा घेणे पूर्णपणे भिन्न काहीतरी आहे: एक्सच्या प्रेरणा असलेली एक प्रणाली “समुदाय नोट्स“, जेथे तज्ञांऐवजी वापरकर्ते अचूकतेवर निर्णय घेतात.

बरेच तज्ञ आणि तथ्य तपासकांनी श्री झुकरबर्गच्या हेतूंवर प्रश्न विचारला.

कॉर्नेल टेक येथील सुरक्षा, ट्रस्ट अँड सेफ्टी उपक्रमाचे संचालक अ‍ॅलेक्सिओस मंतझार्लिस यांनी बीबीसीला सांगितले की, “मार्क झुकरबर्ग येणार्‍या प्रशासनाकडे आणि एलोन कस्तुरीकडे स्पष्टपणे डोकावत होता.”

श्री. मंतझार्लिस देखील फॅक्ट चेकर्सच्या कु ax ्हाडच्या निर्णयावर गंभीरपणे टीका करतात.

परंतु बर्‍याच तज्ञांप्रमाणेच, तो देखील आणखी एक मुद्दा मांडतो जो कदाचित टीका मेटा चेहर्यांच्या अग्निशामकेत हरवला आहे: तत्त्वानुसार, समुदाय-नोट्स-शैलीतील प्रणाली चुकीच्या माहितीच्या निराकरणाचा भाग असू शकतात.

इलोन-मस्क-मालकीच्या प्लॅटफॉर्मद्वारे प्रेरित फॅक्ट तपासणी प्रणालीचा अवलंब करणे नेहमीच हॅकल्स वाढवणार होते. जगातील सर्वात श्रीमंत माणसावर नियमितपणे त्याच्या एक्स खात्याचा वापर चुकीची माहिती आणि षड्यंत्र सिद्धांत वाढविण्यासाठी केल्याचा आरोप केला जातो.

परंतु सिस्टम त्याच्या मालकीचा अंदाज आहे.

“बर्डवॉच”, त्यावेळेस ओळखले जाते, २०२१ मध्ये सुरू झाले आणि विकिपीडियापासून प्रेरणा मिळाली, जी स्वयंसेवकांनी लिहिली आणि संपादित केली.

विकिपीडियाप्रमाणेच समुदायाच्या नोट्स चुकीची माहिती दुरुस्त करण्यासाठी न भरलेल्या योगदानावर अवलंबून असतात.

योगदानकर्ते चुकीच्या किंवा दिशाभूल करणार्‍या पोस्ट अंतर्गत सुधारात्मक नोट्स रेट करतात आणि कालांतराने काही वापरकर्ते त्या लिहिण्याची क्षमता मिळवतात. व्यासपीठाच्या मते, योगदानकर्त्यांचा हा गट आता जवळजवळ दहा लाख मजबूत आहे.

श्री. मंतझार्लिस-ज्याने स्वत: एकदा “गर्दी-आंबट” तथ्य तपासणी प्रकल्प चालविला होता-असा युक्तिवाद करतो की या प्रकारच्या सिस्टमला संभाव्यत: प्लॅटफॉर्मवर “अधिक तथ्य तपासणी, अधिक योगदान, वेगवान” मिळू देते.

कम्युनिटी-नोट्स-स्टाईल सिस्टमचे एक महत्त्वाचे आकर्षण म्हणजे त्यांची मोजमाप करण्याची क्षमताः प्लॅटफॉर्मचे यूजरबेस जसजसे वाढत जाते, तसतसे स्वयंसेवक योगदानकर्त्यांचा तलाव (जर आपण त्यांना सहभागी होण्यासाठी पटवून देऊ शकत असाल तर).

एक्सच्या मते, समुदायाच्या नोट्स दररोज शेकडो तथ्य धनादेश तयार करतात.

याउलट, फेसबुकचे तज्ञ तथ्य चेकर दररोज 10 पेक्षा कमी व्यवस्थापित करू शकतात, एक लेख सूचित करतात यूसी बर्कले सेंटर फॉर ह्युमन-सुसंगत एआय आणि पत्रकार ईव्ह स्नीडरचा जोनाथन स्ट्रे?

आणि एक अभ्यास सूचित करतो समुदायाच्या नोट्स चांगल्या प्रतीच्या वास्तविकतेची तपासणी करू शकतात: कोव्हिडबद्दल 205 नोट्सचे विश्लेषण 98% अचूक होते.

दिशाभूल करणार्‍या पोस्टमध्ये जोडलेली एक टीप अर्ध्यापेक्षा जास्त, एक्स देखरेखीने आणि व्हायरल पसरवू शकते संशोधन सूचित करते मूळ पोस्टर ट्विट 80% ने हटवेल अशी संधी देखील वाढवते.

एक्सच्या कम्युनिटी नोट्सची देखरेख करणारे कीथ कोलमन असा युक्तिवाद करतात की मेटा अधिक सक्षम तथ्य तपासणी प्रोग्रामवर स्विच करीत आहे.

“समुदायाच्या नोट्स आधीपासूनच पूर्वीच्या प्रणालींपेक्षा मोठ्या प्रमाणात सामग्रीची विस्तृत माहिती देत ​​आहेत,” त्यांनी मला सांगितले.

“याचा उल्लेख क्वचितच केला जातो. ते म्हणाले की, 'मेटा फॅक्ट तपासणी कार्यक्रम संपवते' असे म्हणणार्‍या कथा मला दिसतात.

“पण मला वाटते की खरी कहाणी अशी आहे की, 'मेटा विद्यमान तथ्य तपासणी कार्यक्रमाची जागा घेते जे अधिक सामग्री कव्हर करण्यासाठी, वेगवान प्रतिसाद देण्यासाठी आणि राजकीय स्पेक्ट्रममध्ये विश्वास ठेवते.”

परंतु अर्थातच, श्री झुकरबर्ग यांनी सहजपणे असे म्हटले नाही की समुदायाच्या नोट्स ही एक चांगली प्रणाली आहे – त्यांनी “पक्षपाती” असल्याचा आरोप करून तथ्य तपासकांवर सक्रिय टीका केली.

असे केल्याने, तो अमेरिकेच्या पुराणमतवादींमध्ये दीर्घकाळ विश्वास ठेवत होता की बिग टेक त्यांचे मत सेन्सॉर करीत आहे.

इतरांचा असा युक्तिवाद आहे की तथ्य तपासणी अपरिहार्यपणे विवादास्पद मतांवर सेन्सॉर करेल.

सिल्की कार्लो, यूके सिव्हिल लिबर्टीज ग्रुप बिग ब्रदर वॉचचे संचालक – ज्याने कथित सेन्सॉरशिपविरूद्ध मोहीम राबविली. डेव्हिड डेव्हिस खासदार यूट्यूबद्वारे – बीबीसीला सांगितले की मोठ्या टेक पक्षपातीपणाचे आरोप राजकीय स्पेक्ट्रममधून आले आहेत.

प्लॅटफॉर्मद्वारे केंद्रीकृत तथ्य तपासणी “विवादास्पद सामग्रीवरील मौल्यवान अहवाल देण्याचे” जोखीम, तिने बीबीसीला सांगितले आणि वापरकर्त्यांना चुकीच्या पद्धतीने विश्वास ठेवण्यास प्रवृत्त करते की ते वाचत असलेल्या सर्व पोस्ट्स “वेट केलेले सत्य” आहेत.

परंतु यूके मधील मेटाला तथ्य तपासणी सेवा पुरवणार्‍या तार्किक तथ्यांचे व्यवस्थापकीय संचालक बेबार्स ऑसेक यांनी असा युक्तिवाद केला आहे उदयोन्मुख “हानिकारक आख्यान” ओळखा?

सर्वात हानिकारक चुकीच्या माहितीकडे लक्ष देण्यासाठी केवळ समुदाय-चालित प्रणालींमध्ये “सुसंगतता, वस्तुनिष्ठता आणि कौशल्य” नसते, असे त्यांनी लिहिले.

व्यावसायिक तथ्य तपासक आणि बरेच तज्ञ आणि संशोधक, पक्षपातीपणाचे जोरदार विवाद? काही लोक युक्तिवाद करतात की फॅक्ट चेकर्सने बर्‍याच पुराणमतवादींचा विश्वास गमावला.

श्री. मंतझार्लिसचा एक ट्रस्ट जाणीवपूर्वक अधोरेखित झाला.

ते म्हणाले, “फॅक्ट चेकर्सने सत्याचे लवाद होऊ लागले ज्यामुळे राजकीयदृष्ट्या प्रेरित पक्षपात आणि सत्तेत असलेले लोक अस्वस्थ झाले आणि अचानक त्यांच्यावर शस्त्रास्त्रे हल्ले झाले.”

राजकीय स्पेक्ट्रमवर समुदायाच्या नोट्सवर विश्वास ठेवण्याच्या प्रयत्नात एक्स वापरणारा उपाय म्हणजे प्रक्रियेचा एक महत्त्वाचा भाग मानवी हातातून बाहेर काढणे, त्याऐवजी अल्गोरिदमवर अवलंबून राहणे.

अल्गोरिदम कोणत्या नोट्स दर्शविल्या आहेत हे निवडण्यासाठी आणि वापरकर्त्यांच्या श्रेणीद्वारे उपयुक्त असल्याचे सुनिश्चित करण्यासाठी देखील वापरले जाते.

अगदी सोप्या भाषेत, एक्सच्या मते, हे “ब्रिजिंग” अल्गोरिदम प्रस्तावित नोट्स निवडतात ज्या स्वयंसेवकांद्वारे उपयुक्त ठरतात जे सामान्यत: एकमेकांशी सहमत नसतात.

याचा असा तर्क आहे की, राजकीय स्पेक्ट्रममध्ये नोट्स सकारात्मकपणे पाहिल्या जातात. एक्सच्या मते नियमित अंतर्गत चाचणीद्वारे याची पुष्टी केली जाते. काही स्वतंत्र संशोधन त्या दृश्याचा बॅक अप देखील.

मेटा म्हणते त्याच्या समुदायाच्या नोट्स प्रणाली पक्षपाती रेटिंग टाळण्यास मदत करण्यासाठी अनेक दृष्टीकोन असलेल्या लोकांमधील कराराची आवश्यकता असेल, “जसे ते एक्स वर करतात”.

परंतु ही विस्तृत स्वीकृती पोहोचण्यासाठी एक उच्च बार आहे.

संशोधन असे सूचित करते की प्रस्तावित समुदायाच्या 90% पेक्षा जास्त नोट्स कधीही वापरल्या जात नाहीत.

याचा अर्थ अचूक नोट्स न वापरल्या जाऊ शकतात.

परंतु एक्सच्या मते, अधिक नोट्स दर्शविण्यामुळे केवळ नोट्स प्रदर्शित करण्याच्या उद्देशाने अधोरेखित होईल जे बहुतेक वापरकर्त्यांद्वारे उपयुक्त ठरेल आणि यामुळे सिस्टमवरील विश्वास कमी होईल.

चेकर्स गेल्यानंतरही, मेटा अद्याप हजारो नियंत्रकांना नोकरी देईल जे दररोज लाखो सामग्रीचे तुकडे काढतात, जसे ग्राफिक हिंसा आणि मुलाच्या लैंगिक शोषण सामग्री, जे व्यासपीठाचे नियम मोडतात.

परंतु मेटा लिंग आणि कायमचे वास्तव्य करण्यासाठी परदेशातून येणे यासारख्या राजकीयदृष्ट्या विभाजित विषयांभोवती आपले नियम विश्रांती घेत आहे.

मार्क झुकरबर्गने सेन्सॉरशिपचा धोका कमी करण्यासाठी डिझाइन केलेले हे बदल कबूल केले, याचा अर्थ असा होता की “कमी वाईट सामग्री पकडण्यासाठी”?

हे, काही तज्ञांचा असा युक्तिवाद आहे की मेटाच्या घोषणेच्या सर्वात जास्त पैलू होता.

मेटाच्या निरीक्षण मंडळाच्या सह-अध्यक्षांनी बीबीसीला सांगितले तेथे “प्रचंड समस्या” होती श्री झुकरबर्गने जे केले त्यापासून.

मग येथून काय होते?

चुकीच्या माहितीचा सामना करण्यासाठी मेटाच्या नवीन योजनांचा तपशील दुर्मिळ आहे. तत्वतः, काही तज्ञांचे मत आहे की समुदाय नोट्स सिस्टम उपयुक्त ठरू शकतात – परंतु बर्‍याच जणांना असेही वाटते की ते तथ्य तपासकांची बदली होऊ नये.

समुदाय नोट्स हा एक “मूलभूत कायदेशीर दृष्टीकोन” आहे, लिहितो शेफील्ड युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर टॉम स्टाफर्ड, परंतु प्लॅटफॉर्मवर अद्याप व्यावसायिक तथ्य चेकर्स देखील आवश्यक आहेत, त्याचा विश्वास आहे?

“गर्दी-सोर्सिंग हा एक उपयुक्त घटक असू शकतो [an] माहिती संयम प्रणाली, परंतु हा एकमेव घटक असू नये. ”