शिवनेरी किल्ल्यावर प्राचीन काळापासून कोळी समाजाचा वावर होता.
शिवरायांच्या नामकरण सोहळ्यात कोळी समाजातील स्त्रियाही सहभागी झाल्या असण्याची शक्यता आहे.
त्या काळातील अनेक मंदिरांचे पुजारी कोळी समाजातील होते.
कोळी समाज नदीकिनारी शेती करून आपला उदरनिर्वाह करत असे.
पुढे नागवंशीय समाजाने इतर प्रदेश व्यापत सामाजिक एकीकरण घडवले.
शिवनेरीवरील संस्कृतीत सामाजिक ऐक्य ही महत्त्वाची संकल्पना होती.
जिजाऊ आणि उमाबाईंनी बाळाचे नाव ‘शिवाजी’ असे ठेवले.
उमाबाईंना शंकर-पार्वती यांचे विशेष भक्तीभाव होते.
शिवनेरी किल्ल्यावर वसलेल्या शिवाई देवीच्या नावावरून बाळाचे नामकरण करण्यात आले.
हा नामकरण सोहळा उत्साहात आणि नवीन परंपरांचा स्वीकार करत पार पडला.
जिजाऊंनी लहानपणी शिवरायांना प्रेमाने ‘शिऊबा’ असे संबोधले.
शहाजीराजांना ही आनंदवार्ता मिळाल्यावर त्यांनी मोठ्या प्रमाणात दानधर्म केला.
जिजाऊ, उमाबाई, दुर्गाबाई, जयंतीबाई आणि राजा विजयराव यांनीही शिवनेरीवर दानधर्म केला.
नामकरणानिमित्त गावातील स्त्रियांना भोजन आणि बक्षिसे देण्यात आली.
प्रकाश पवार यांच्या ‘सकलजनवादी छत्रपती शिवराय’ या पुस्तकात ही माहिती नमूद आहे.
अफजल खानाला ठार मारल्यानंतर शिवरायांनी पुढे काय केले?