आरोग्य डेस्क: रक्तदाब आपल्या शरीरातील सर्वात महत्वाचा आरोग्य निर्देशक आहे. हे शरीरात रक्ताच्या प्रवाहाचे दबाव मोजते, जे आपल्या अंत: करणातून येते आणि शरीराच्या इतर भागात जाते. जेव्हा हा दबाव सामान्यपेक्षा जास्त किंवा कमी असतो तेव्हा यामुळे आरोग्याच्या विविध समस्या उद्भवू शकतात. उच्च बीपी (उच्च रक्तदाब) आणि कमी बीपी (कमी रक्तदाब) दोन्ही धोकादायक असू शकतात, परंतु दोन्हीमध्ये भिन्न लक्षणे आणि प्रभाव आहेत.

1. हाय बीपी (उच्च रक्तदाब):

जेव्हा रक्तदाब पातळी सामान्यपेक्षा जास्त असते तेव्हा उच्च बीपी उद्भवते. याला “सायलेंट किलर” असेही म्हटले जाते, कारण बर्‍याच प्रकरणांमध्ये कोणतीही स्पष्ट लक्षणे नसतात. वेळेवर उपचार न केल्यास, यामुळे हृदयरोग, स्ट्रोक आणि मूत्रपिंडाच्या समस्या उद्भवू शकतात.

उच्च बीपीची लक्षणे: डोकेदुखी (विशेषत: कपाळाच्या सभोवताल), चक्कर येणे आणि चिंताग्रस्तपणाची भावना, श्वास घेणे आणि छातीत दुखणे, अस्पष्ट दृष्टी, अनुनासिक रक्तस्त्राव, थकवा आणि अशक्तपणा, मानसिक ताण.

2. लो बीपी (खालील रक्तदाब):

जेव्हा रक्तदाब सामान्यपेक्षा खूपच कमी असतो तेव्हा कमी बीपी उद्भवते. हे शरीरासाठी देखील हानिकारक असू शकते, कारण रक्ताच्या अभावामुळे, अवयवांपर्यंत पोहोचण्यासाठी पुरेसे ऑक्सिजन नाही, ज्यामुळे थकवा, चक्कर येणे आणि शरीरात अशक्त होणे यासारख्या समस्या उद्भवतात.

कमी बीपी लक्षणे: चक्कर येणे किंवा डोके चालणे, अस्पष्ट दृष्टी, कमकुवत आणि थकल्यासारखे वाटणे, लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण, मळमळ किंवा उलट्या होणे, बेहोश होण्याची भीती, लवकर थकल्यासारखे

3. उच्च रक्तदाबचे कारण:

अनुवांशिक कारणे, जास्त प्रमाणात मीठाचे सेवन, लठ्ठपणा, शारीरिक क्रियाकलापांचा अभाव, तणाव, अल्कोहोल आणि तंबाखूचे सेवन यासारख्या उच्च बीपीची अनेक कारणे असू शकतात. दीर्घकालीन उच्च रक्तदाब हृदय आणि रक्तवाहिन्यांवर परिणाम करते.

4. कमी रक्तदाबचे कारण:

निर्जलीकरण (पाण्याची कमतरता), हृदय रोग, गंभीर संक्रमण किंवा पौष्टिक कमतरतेमुळे कमी बीपी होऊ शकते. हे वृद्धत्व, अत्यधिक उष्णता किंवा तणावामुळे देखील होऊ शकते.

5. उच्च बीपी धमकी:

उच्च बीपी हृदय, मूत्रपिंड, डोळे आणि मेंदू सारख्या शरीराच्या अवयवांचे गंभीरपणे नुकसान करू शकते. यामुळे स्ट्रोक, हृदयविकाराचा झटका आणि मूत्रपिंड बिघाड यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.

6. कमी बीपी:

कमी बीपीमुळे शरीराच्या अवयवांमध्ये रक्त आणि ऑक्सिजनचा प्रवाह कमी होतो, ज्यामुळे थकवा, डोकेदुखी आणि शरीरात अशक्त होऊ शकते. अत्यधिक कमी रक्तदाब जीवनासाठी धोकादायक बनू शकतो, विशेषत: जर यामुळे अशक्त किंवा तीव्र रक्तस्त्राव होतो.

7. उपचार आणि खबरदारी:

उच्च बीपीच्या उपचारांसाठी औषधे, आहार आणि जीवनशैलीत बदल आवश्यक आहेत. रक्तदाब नियमितपणे तपासणे आणि मीठाचे सेवन कमी करणे महत्वाचे आहे. कमी बीपीच्या उपचारांसाठी जास्त पाणी पिणे, योग्य प्रमाणात मीठ घेणे आणि संतुलित आहारास प्रोत्साहन देणे आवश्यक आहे. डॉक्टरांकडून सल्ला घेणे आणि आवश्यक औषधे घेणे देखील उपयुक्त ठरू शकते.