दरवर्षी 25 मे रोजी, जागतिक थायरॉईड जागरूकता दिन मानवी आरोग्य, थायरॉईड फंक्शनच्या सर्वात गैरसोयीचे परंतु महत्त्वपूर्ण पैलूंपैकी एकाकडे जागतिक लक्ष वेधून घेते. युरोपियन थायरॉईड असोसिएशनने (ईटीए) २०० 2008 मध्ये स्थापन केले, हा दिवस थायरॉईड विकारांविषयी जागरूकता पसरविणे, लवकर शोधणे प्रोत्साहित करणे आणि चुकीच्या माहितीला उशीर करणे विलंब किंवा असमर्थित उपचारांना दूर करणे आहे.
2025 मध्ये, या दिवसाचे आणखी महत्त्व आहे. आधुनिक जीवनशैलीसह, अधिक तणावग्रस्त आणि प्रदूषित होण्यामुळे आणि सोशल मीडियाने बर्‍याचदा लोकांच्या समजुतीस सुव्यवस्थित केले, थायरॉईड बिघडलेले कार्य अविश्वसनीय चुकीचे आहे
मुंबईच्या होली फॅमिली हॉस्पिटलमधील सल्लागार एंडोक्रिनोलॉजिस्ट डॉ. जोहान वरगीस यांनी प्रथम डिजिटल चुकीच्या माहितीचे परिणाम पाहिले. ते म्हणतात, “इंटरनेट निरोगीपणाच्या ट्रेंड आणि आरोग्य हॅक्सने भरलेले आहे, काही चांगल्या हेतूने; बरेच दिशाभूल करणारे,” ते म्हणतात. “लोक माझ्या क्लिनिकमध्ये जातात की एका Google शोधानंतर त्यांना थायरॉईड रोग आहे किंवा प्रभाव सल्ल्याच्या आधारे समर्थित समर्थनांसह स्वत: ची सुविधा सुरू आहे.”
येथे, डॉ. जोहान थायरॉईड आरोग्याबद्दलच्या काही सामान्य मिथकांना अनपॅक करण्यास मदत करते – आणि त्यामागील सत्य प्रकट करते:
1. “जर आपण थकलेले असाल तर ते आपले थायरॉईड आहे.”
थकवा एक अप्रिय लक्षण आहे. हे तणाव, अशक्तपणा, खराब झोप किंवा इतर आरोग्याच्या समस्यांमुळे असू शकते, नेहमीच हायपोथायरॉईडीझम नसते.
2. “वजन वाढणे = थायरॉईड समस्या.”
हायपोथायरॉईडीझममुळे सौम्य वजन वाढू शकते (सुमारे 5-7%), हे क्वचितच एकमेव क्रिप्रिट आहे. इतर जीवनशैली घटक सहसा मोठी भूमिका बजावतात.
3. “थायरॉईडच्या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी प्रत्येकाने ग्लूटेन टाळावे.”
डॉ. जोहान म्हणतात की केवळ सेलिआक रोग किंवा ग्लेटेन संवेदनशीलता असलेल्या व्यक्तींचा याचा फायदा होतो. ग्लूटेन थायरॉईडच्या आरोग्यावर अन्यथा प्रभावित करतो असा कोणताही ठोस पुरावा नाही.
4. “आयोडीन पूरक सर्व थायरॉईड समस्या बरे करतात.”
जादा आयोडीन प्रत्यक्षात ऑटोइम्यून थायरॉईड विकार खराब करू शकते. वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय हे घेणे धोकादायक आहे.
5. “थायरॉईड मेड्सपेक्षा नैसर्गिक पूरक आहार अधिक सुरक्षित आहेत.”
नैसर्गिक अर्थ निरुपद्रवी नाही. बरेच पूरक थायरॉईड संप्रेरक शोषण आणि नियमनात व्यत्यय आणतात.
6. “टीएसएच ही आपल्याला आवश्यक असलेली एकमेव चाचणी आहे.”
टीएसएच ही एक चांगली सुरुवात आहे, परंतु टी 3 आणि टी 4 पातळी बर्‍याचदा थायरॉईड फंक्शनचे फुलर चित्र प्रदान करतात आणि मार्गदर्शक उपचारांना मदत करतात.
7. “गुलाबी मीठ आणि हिमालयीन मीठ थायरॉईडसाठी चांगले आहे.”
सत्य? केवळ आयोडीज्ड मीठात आपल्या थायरॉईड गरजा आयोडीन असतात. विदेशी लवण थायरॉईड फंक्शनचा हक्क करतात आणि यामुळे कमतरता उद्भवू शकतात.
डॉ. जोहान यांच्या म्हणण्यानुसार, आज थायरॉईड आरोग्यातील सर्वात हानिकारक ट्रेंडपैकी एक आहे. “हे केवळ योग्य उपचारांना विलंब करत नाही तर अधिक अनुक्रमांक देखील मुखवटा करते. डॉक्टर, ही स्थिती बर्‍याचदा कार्यरत आहे.”
थायरॉईड असंतुलनाच्या सामान्य लक्षणांमध्ये अस्पष्ट थकवा, वजन बदल, कोरडे त्वचा, केस पातळ होणे, नैराश्य आणि थंड किंवा उष्णतेबद्दल संवेदनशीलता समाविष्ट आहे.
निदान ठराविक मध्ये रक्त चाचण्यांचा समावेश आहे:
1. टीएसएच (थायरॉईड-उत्तेजक संप्रेरक)
2. विनामूल्य टी 3 आणि टी 4
3. थायरॉईड अँटीबॉडी चाचण्या (ऑटोइम्यून प्रकरणांमध्ये)
उपचारांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:
1. हायपोथायरॉईडीझमसाठी लेव्होथिरोक्साईन
2. हायपरथायरॉईडीझमसाठी अँटी-एंटी औषधे किंवा अगदी किरणोत्सर्गी आयोडीन थेरपी/शस्त्रक्रिया
3. नियमित देखरेख आणि डोस समायोजन
डॉ. जोहानचा विभाजन संदेश स्पष्ट आहे:
“तुमच्या थायरॉईडच्या आरोग्यासाठी वैद्यकीय कौशल्य आवश्यक आहे, निरोगीपणा फॅड्स नाही. कोणतेही पूरक आहार घेण्यापूर्वी किंवा आपला आहार मोठ्या प्रमाणात बदलण्यापूर्वी नेहमीच डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
जागरूक रहा, माहिती द्या आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, या जागतिक थायरॉईड जागरूकता दिनाच्या वैद्यकीय मार्गदर्शित रहा.
