भारतीय बँकिंग क्षेत्राला नेहमीच देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा मानला जातो आणि ती मजबूत आणि विश्वासार्ह ठेवण्याची संपूर्ण जबाबदारी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (आरबीआय) वर आहे. या जबाबदा .्या अंतर्गत, आरबीआयने अलीकडेच त्याच्या नियामक शक्तीचा वापर करून तीन मोठ्या बँकांवर जोरदार दंड ठोठावला आहे. या अशा बँका आहेत ज्यांनी आरबीआयने केलेल्या नियम आणि सूचनांचे योग्यरित्या पालन केले नाही. या तीन बँका आहेत: फिनकेअर स्मॉल फायनान्स बँक, न्यू इंडिया सहकारी बँक आणि तामिलाड मर्केंटिल बँक,
कोणत्या बँकांवर लादले गेले आणि का?
स्वच्छ आणि सुरक्षित आर्थिक वातावरण राखण्यासाठी आरबीआय बँकांना नियम व मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करत आहे. जेव्हा बँका या सूचनांचे पालन करण्यात अयशस्वी ठरतात, तेव्हा आरबीआय त्यांच्यावर कार्य करते जेणेकरून वित्तीय प्रणालीची अखंडता राहील.
कोणत्या बँका, किती आणि कोणत्या कारणास्तव दंड दंड आकारला गेला याबद्दल सविस्तरपणे कळू या:
फिनकेअर स्मॉल फायनान्स बँक:
छान: 1 कोटी रुपये
कारणः फिनकेअर स्मॉल फायनान्स बँकेला त्याच्या 'भांडवली पर्याप्ततेची आवश्यकता' पाळल्याबद्दल दंड ठोठावण्यात आला आहे. आरबीआयने म्हटले आहे की बँकेने नियमांनुसार जितके भांडवल ठेवले पाहिजे तितके भांडवल ठेवले नाही. याव्यतिरिक्त, ग्राहक संरक्षण आणि 'अ‍ॅडव्हान्स' या व्याजदरांशी संबंधित काही सूचना देखील पाळल्या गेल्या नाहीत.
न्यू इंडिया सहकारी बँक:
छान: 24.50 लाख रुपये
कारणः या सहकारी बँकेला 'डिपॉझिट', ग्राहकांच्या तरतुदी (केवायसी) नियमांवर आणि ठेवीदारांकडून 'दावा नसलेल्या खाती/व्यवहार' या संबंधित काही आरबीआयच्या सूचनांसाठी व्याजदरासाठी दंड आकारला गेला आहे. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, बँकेने ठेवींवरील व्याज नियम आणि केवायसीच्या कठोर तरतुदींचे योग्यरित्या अंमलबजावणी केली नाही.
तामिळनाड मर्केंटाईल बँक:
छान: 13 लाख रुपये
कारणः सुरक्षित व्यवहारांशी संबंधित काही निकषांचे उल्लंघन केल्याबद्दल बँकेला दंड ठोठावण्यात आला आहे आणि त्याच्या 'पर्यवेक्षी पुनरावलोकन यंत्रणा' मध्ये सापडलेल्या काही त्रुटी. याचा अर्थ असा की बँकेने आपली अंतर्गत देखरेख प्रणाली मजबूत ठेवण्याच्या नियमांचे पूर्णपणे पालन केले नाही.
आरबीआयची कठोर भूमिका महत्त्वाची का आहे?
आरबीआय रक्षकांची भूमिका बजावते. या दंडांवर थेट सूचित केले जाते की आरबीआय भारताच्या बँकिंग प्रणालीची स्थिरता आणि कार्यक्षमता राखण्यासाठी वचनबद्ध आहे. नियमांचे पालन न करणा banks ्या बँकांवर कारवाई इतर बँकांना कोणत्याही परिस्थितीत ग्राहकांच्या हितसंबंध आणि आर्थिक नियमांचे पालन करावे लागेल असा जोरदार संदेश पाठवते. हे बँकांना जबाबदारीने कार्य करण्यास आणि मजबूत अंतर्गत नियंत्रण ठेवण्यास भाग पाडते.
ग्राहकांवर काय परिणाम होईल?
सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे ती आपल्याला आपल्या पैशाची चिंता करण्याची आवश्यकता नाही! हा दंड बँकेच्या ऑपरेशनल क्षमता किंवा ग्राहकांच्या निधीच्या सुरक्षिततेशी थेट संबंधित नाही. बँकेच्या आर्थिक कमकुवतपणामुळे नव्हे तर “नियमांचे उल्लंघन” करण्यासाठी हे दंड लादले गेले आहेत. जर बँका नियमांचे योग्यरित्या पालन न केल्यास ही एक दंडात्मक कारवाई आहे जेणेकरून भविष्यात ते अधिक सावधगिरी बाळगतील.
