अलीकडेच वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनने जाहीर केलेल्या आकडेवारीने धक्कादायक बसमध्ये सुधारणा केली आहे: दक्षिण आशियातील अर्ध्याहून अधिक पौगंडावस्थेतील मुली आणि स्त्रिया अशक्तपणामुळे ग्रस्त आहेत. परिस्थितीची अनुक्रमे पाहता, सार्क, आणि युनिसेफ सारख्या संघटनांनी संबंधित सरकारांनी त्वरित पावले उचलण्याची शिफारस केली आहे. अहवालानुसार सध्या 25 वर्षे दक्षिण आशियातील 90 लाख महिलांना अशक्तपणाचा त्रास होत आहे. ही एक भयानक व्यक्ती आहे जी या प्रदेशातील आरोग्याच्या संकटाला सूचित करते. आपण या अनुक्रमे आरोग्याच्या समस्येचे तपशीलवार अधोरेखित करू आणि त्याची लक्षणे, कारणे आणि प्रभावी उपचार जाणून घेऊया.
अशक्तपणा हे एक चिन्ह आहे की शरीरात लाल रक्तपेशी (आरबीसी) ची संख्या कमी झाली आहे. आरबीसीचा अभाव शरीराच्या संपूर्ण आरोग्यावर आणि कार्यावर थेट परिणाम करतो. लोहाची कमतरता जगभरातील अशक्तपणाचे मुख्य कारण मानले जाते. पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना अशक्तपणाचा त्रास होण्याची शक्यता असते. महिलेच्या शरीरात हिमोग्लोबिनची सामान्य पातळी 11 ग्रॅम/डेसिलीटर (जी/डीएल) असते. जर ही पातळी 9 ते 7 ग्रॅम/डीएल दरम्यान असेल तर त्याला सौम्य अशक्तपणा म्हणतात. हे आहाराच्या मदतीने बरे केले जाऊ शकते. जर ही पातळी 6 ते 4 ग्रॅम/डीएल पर्यंत पोहोचली तर त्याला गंभीर अशक्तपणा म्हणतात. यासाठी त्वरित उपचार आवश्यक आहेत.
अशक्तपणा बर्‍याच कारणांमुळे उद्भवू शकतो; काही मुख्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेतः
लाल रक्त पेशींचा अत्यधिक नाश: जेव्हा आरबीसी सामान्यपेक्षा वेगाने खाली पडतात. मासिक पाळी दरम्यान इजा, शस्त्रक्रिया किंवा अत्यधिक रक्तस्त्रावामुळे रक्त कमी होणे.
पौष्टिक कमतरता:
आरबीसी उत्पादनासाठी हे सर्व पोषक घटक आवश्यक आहेत.
काही संक्रमण किंवा जुनाट आजार देखील अशक्तपणास कारणीभूत ठरू शकतात. अशक्तपणाचे काही प्रकार देखील अनुवांशिक आहेत.
नमूद केल्याप्रमाणे स्त्रियांना पुरुषांपेक्षा अशक्तपणाचा धोका जास्त असतो. या व्यतिरिक्त, इतर काही आरोग्याच्या परिस्थिती आणि रोगांमुळे या रोगाचा धोका देखील वाढतो:
अशक्तपणाची लक्षणे सौम्य ते गंभीर असू शकतात. उपचारांसाठी त्यांना वेळेत ओळखणे महत्वाचे आहे.
सामान्य लक्षणे
गंभीर लक्षणे
संतुलित आहार आणि काही घरगुती उपाय अशक्तपणाचा सामना करण्यासाठी खूप प्रभावी ठरू शकतात. आपल्या आहारात मांस, अंडी, संपूर्ण धान्य, शेंगदाणे, फळे आणि हिरव्या पालेभाज्यांची वनस्पती समाविष्ट करा. जर कालावधीत जास्त रक्तस्त्राव होत असेल तर आपल्या डॉक्टरांचा त्वरित सल्ला घ्या. जास्त स्त्राव शरीरात लोहाची कमतरता निर्माण करू शकतो. आपण गर्भवती असल्यास, डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार लोह पूरक आहार घ्या. अकाली जन्मलेल्या बाळांमध्ये लोहाची कमतरता असते. अशा मुलांच्या आहाराकडे विशेष लक्ष द्या.
